Een mogelijkheid om T- cellen effectiever te maken tegen kanker is ze te voorzien van een “antenne”: een CAR (Chimere Antigeen Receptor) die een eiwit op de kankercel herkent. Deze CAR-T-cellen binden zich vervolgens aan deze kankercel en doden hem. MM evenwel keert, ook na behandeling met CAR-T-cellen, altijd terug. Dr. Maria Themeli van de afdeling Hematologie heeft met onderzoekers van het Memorial Sloan Kettering Cancer Center in New York een nieuwe techniek ontwikkeld om de CAR-T-cel niet één, maar twee antennes te geven: de CCR-CAR-T-cel. Door de extra CCR-antenne kan de cel beter aan de tumorcel binden en deze uitschakelen. Een anonieme sponsor helpt Amsterdam UMC deze therapie te ontwikkelen. Er is in eerste instantie 16 miljoen euro beschikbaar gesteld. ‘Dankzij deze financiële impuls kunnen we dit met een heel team in ons laboratorium in drie jaar naar de kliniek brengen’, aldus Zweegman. ‘Dat was anders echt niet, of pas veel later gelukt.’ Ook de fase I- studie gaat Amsterdam UMC zelf doen.
Heilige graal
Nu moeten de CCR-CAR-T-cellen nog voor iedere patiënt apart, met eigen T-cellen, worden gemaakt. Een deel van het onderzoeksgeld wordt gebruikt om uit pluripotente stamcellen T-cellen te maken, vertelt Zweegman. ‘Dan heb je een oneindige bron van CAR-T-cellijnen waarin je verschillende antennes kunt zetten. Dat is de toekomst, de heilige graal, met voor iedere vorm van kanker een specifieke antenne.’
